Mercosul

W ostatnich czasach państwa łączą się w większe organizacje w celu ochrony swoich interesów. Większość z nas zna Unię Europejską, Unię Euroazjatycką, czy Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu, znany jako NAFTA. Niewielu jednak kiedykolwiek słyszało o sojuszu nazywanym Mercosul (Mercosur). Poniżej przedstawię najważniejsze informacje na jego temat.

Mercosul – znany również jako Wspólny Rynek Południa (z hiszpańskiego: Mercado Común del Sur) jest unią celną pięciu krajów Ameryki Południowej. Wewnątrz wspólnoty występuje strefa wolnego handlu i wspólna polityka handlowa.

Historia

Ameryka Południowa przez pięć wieków była obszarem na którym toczono walki o wpływy gospodarcze i terytorialne pomiędzy Portugalczykami i Hiszpanami. Jako przykład można podać teren na którym leży dzisiejsze państwo Urugwaj, które było w przeszłości hiszpańskie, portugalskie, ponownie hiszpańskie a później brazylijskie.
W XVI i XVII wieku Hiszpania zorganizowała specyficzny system handlu ze swoimi koloniami w Ameryce Południowej, zezwalający tylko kilku portom morskim na wysyłanie i odbieranie towarów. Dla takiego miasta jak Buenos Aires, było to realne zagrożenie gospodarcze i ludność zamieszkująca to miasto widziała tylko jedno wyjście z trudnej sytuacji – nielegalny handel z Brazylia. Była to pierwsza, nieformalna wymiana handlowa pomiędzy tymi krajami.

Rozmowy dotyczące utworzenia regionalnego rynku gospodarczego dla krajów Ameryki Łacińskiej sięgają roku 1960, kiedy ustanowiono Stowarzyszenie Wolnego Handlu Ameryki Łacińskiej – ALALC (Associação Latino-Americana de Livre Comércio). Organ ten w 1980 roku został zastąpiony przez Stowarzyszenie Integracji Ameryki Łacińskiej – ALADI (Associação Latino-Americana de Integração). Niedługo później Brazylia i Argentyna poczyniły kolejne kroki w tej materii, podpisując w 1985 roku Deklarację z Foz do Iguaçu (Declaração do Iguaçu). Stworzenie takiej umowy było wynikiem zmian politycznych, gdyż oba kraje uwolniły się w tym czasie spod dyktatury i konieczne stało się nowe porozumienie gospodarcze. Oba kraje łączyło coś jeszcze, zarówno Brazylia jak i Argentyna miały duże zadłużenia zagraniczne powstałe w czasach sprawowania władzy wojskowej, duże potrzeby rozwoju i brak pieniędzy. Niespełna trzy lata później, podpisano kolejny Traktat o Integracji, Współpracy i Rozwoju (Tratado de Integração, Cooperação e Desenvolvimento), ustanawiający wspólny rynek i możliwość dołączenia do niego innych krajów Ameryki Południowej.

Wraz z przyłączeniem się Paragwaju i Urugwaju, wszystkie cztery kraje stały się sygnatariuszami Traktatu z Asuncion z 1991 roku, który ustanowił Wspólny Rynek Południa (Mercado Comum do Sul). Głównym celem przyświecającym powstaniu tej idei był sojusz handlowy mający na celu stymulowanie gospodarek regionalnych, swobodny przepływ towarów, osób, siły roboczej i kapitału, realizowany m.in poprzez likwidację ceł.  

Jedną z głównych przyczyn niepewności prawnej związanej ze stowarzyszeniem był brak stałego trybunału. W odpowiedzi na ten problem w 2004 roku utworzono Stały Trybunał Arbitrażowy Mercosur (Tribunal Arbitral Permanente de Revisão do Mercosul)  zlokalizowany w mieście Asunción w Paragwaju.

Dołączenie Wenezueli

W pierwotnej wersji Mercosul składał się z Brazylii, Argentyny, Paragwaju i Urugwaju. Po usunięciu prezydenta Paragwaju – Fernando Lugo, za pomocą impeachmentu, uczestnictwo Paragwaju we wspólnocie zostało zawieszone. Tym samym przed Wenezuelą otworzyła się szansa na dołączenie, jako pełnoprawnego członka do Mercosul, co wcześniej nie było możliwe ze względu na weto Paragwaju. W dniu 31 lipca 2012 roku Wenezuela została piątym członkiem Mercosul.

Członkowie

Obecnie Mercosul składa się z pięciu członków zwyczajnych: Brazylii, Argentyny, Urugwaju, Paragwaju i Wenezueli.

Pięć krajów jest powiązanych z Mercosul, a są to: Chile, Boliwia, Kolumbia, Ekwador i Peru.

Dodatkowo dwa kraje mają status obserwatorów, a są to Nowa Zelandia i Meksyk.

Umowy z innymi regionami

W dniu 17 grudnia 2007 Izrael podpisał z krajami stowarzyszonymi w Mercosul pierwszą umowę o wolnym handlu, TLC (Tratado de Livre Comércio). Podobna umowa została podpisana 2 sierpnia 2010 roku z Egiptem.

Bank Południowy – Banco do Sul

W 2009 roku, w celu utworzenia funduszu walutowego i instytucji udzielającej kredytów, powstał Bank Południowy. Do powstania banku, mocno przyczynił się były przydent Wenezueli Hugo Chavez, który chciał w ten sposób uniezależnić się od Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. 

Ciekawostki

Podobnie jak w przypadku krajów należących do Unii Europejskiej, dla krajów należących do Wspólnego Rynku Południa, najpierw występuje nazwa Mercosul, a dopiero pod nią jest wymieniona nazwa kraju z którego pochodzi paszport. Przykładowo na paszporcie brazylijskim mamy najpierw Mercosul, a dopiero później - Federacyjna Republika Brazylii.